جوجه ریزی تا 14 روزگی

مرحله brooding در پرورش طیور به دوره ای اطلاق می شود که با جوجه ریزی آغاز و تا 14 روزگی ادامه می یابد. این دوره یکی از مهمترین زمانها درطول دوران زندگی جوجه هاست. زنده ماندن پرنده هایی که تازه از تخم خارج شده اند به مقدار زیادی به چگونگی و سرعت انتقال آنها از هچر به محیط فارم وابسته است. در هیچ برهه زمانی دیگر، عملکرد یک مدیر فارم، اهمیت و حساسیت این دوره 14 روزه را ندارد. بروز هر گونه اشتباهی در این دوره بحرانی،‌میتواند خسارات جبران ناپذیری برعملکرد کلی گله در طول دوره پرورش و تولید وارد نماید.

درک صحیح از تغییرات فیزیولوژیکی که در مدت دو هفته اول زندگی در پرنده ها رخ می دهد، اهمیت این مرحله از دوره رشد آنها را مشخص تر می‌نماید. این تغییرات شامل تکامل سیستمهای زیر می باشد.

سیستم ایمنی

·        ایمنی غیرفعال، در نتیجه انتقال آنتی بادی های مادری از طریق جذب کیسه زرده در جوجه دهی جوان در حال شکل گیری است(حدوداَ 3 – 2 هفته).

·        ایمنی فعال نیز زمانیکه جوجه داخل تخم است و با واکسیناسیون های روز اول، واکسیناسیون ها در فارم و همچنین قرار گرفتن جوجه در معرض عوامل بیماری زای محیط پرورش، شکل گرفته و کامل می شود.

سیستم گوارش

·        رشد سریع اندامهای داخلی که در هضم و جذب نقش دارند؛ از قبیل(کبد، ‌روده ها،‌ لوزالمعده، طحال و بورس)

·        ضریب تبدیل غذایی(نسبت دان خورده شده به گوشت تولید شده)و میزان رشد، در این دو هفته در بهترین وضعیت ممکن هستند.

سیستم اسکلتی

·        رشد سریع و ضخیم شدن استخوانهای طویل که برای قدرت گرفتن پاها و متابولیزم مواد معدنی که بعدها صورت میگیرد، لازم است.

قابلیت تنظیم حرارت بدن

·        جوجه ها تا 5 روزگی قادر به تنظیم دمای بدن خود نبوده و این قابلیت در جوجه ها تا سن دو هفتگی کامل نمی شود. بنابراین زنده ماندن جوجه ها در این دو هفته مستلزم دقت پرورش دهنده در ایجاد شرایط دمایی مناسب در سالن پرورش می باشد.

رشد و تکامل پرها

عدم پرورش صحیح در دو هفته اول می تواند منجر به زنده مانی ضعیف، عدم یکنواختی گله و عمکرد کلی ضعیف درجوجه های گوشتی و همچنین  پولتها و مرغهای مادر در دوره تولید و در نهایت افزیش هزینه تولید به ازای هر جوجه گردد. وزنگیری مناسب در سن 7 روزگی، معیار خوبی برای سنجش صحت عملکرد مدیریتی در این دوره بحرانی می باشد. از این وزن می توان به عنوان معیاری برای تمیز گله های با مدیریت صحیح از گله های با مدیریت ضعیف استفاده کرد. وزن هدف در 7 روزگی حدوداَ 4 برابر وزن جوجه در یکروزگی می باشد. چنانچه جوجه در 7 روزگی به این وزن نرسد، لازم است که بر شیوه مدیریتی خود در طی این دوره 7 روزه تجدید نظر نمایید.

تأثیر استرسهای اولیه، زودتر از 14 روزگی در جوجه ها ظاهر نمی شود و می تواند تا حد زیادی بر عملکرد گله در دوره تولید اثر منفی بگذارد. علت اصلی عدم وزنگیری صحیح، مصرف ناکافی دان می باشد. لازم است دانی که در هفته اول در اختیار طیور قرار می گیرد با کیفیت بالا و اندازه مناسب (کوچک)باشد تا به میزان کافی توسط جوجه ها مصرف شود. مقادیر ناکافی دان و/یا فضای ناکافی دانخوری بر میزان مصرف دان، وزنگیری و یکنواختی گله اثر منفی خواهد داشت. مطالعات نشان داده که(دسترسی هر چه سریعتر به دان)بر وزن جوجه ها در4هفتگی،‌ یکنواختی و در نهایت تولید گله موثر میباشد.

6 اصل که لازم است در 14 روز اولیه پرورش جوجه ها به منظور بهبود عملکرد و کاهش هزینه ها رعایت شود عبارتند از :

·        آماده سازی های قبل از جوجه ریزی

·        مدیریت دان

·        مدیریت نور

·        مدیریت آب

·        مدیریت دما

·        کیفیت هوای سالن و تهویه مناسب

آماده سازی سالن قبل از جوجه ریزی

مدیریت صحیح سالن قبل از ورود جوجه ها، از نکات کلیدی در یک برنامه پرورشی موفق می باشد. تجهیزات لازم برای سالن پرورش بایستی تمیز، عاری از میکروبهای بیماریزا و از نظر بیوسکوریتی، ایمن باشد. جزئیات چگونگی تمیز کردن و ضد عفونی سالن در کتابچه مدیریت مرغ مادر به تفصیل آمده است. اصول بیوسکوریتی بایستی در تمام طول سال حتی در زمانیکه جوجه ای در سالن نیست(‌فاصله بین دو جوجه ریزی)‌،‌ به طور کامل رعایت شود. تمام کف سالن بایستی با بستری با کیفیت، و قطرcm10 – 5/7 به منظور جلوگیری از اتلاف گرما، پوشانده شود. بستر بایستی تا حد ممکن در تمام طول سالن به طور یکنواخت پراکنده شود تا دمای کف در همه جا یکسان باشد؛ ‌چرا که دمای غیریکنواخت کف سالن باعث می شود که جوجه ها دور هم و یا زیر تجهیزات سالن جمع شوند. از طرف دیگر، عدم یکنواختی بستر منجر به ایجاد اختلال در تحرک جوجه ها و نیز محدود شدن دسترسی آنها به خطوط آبخوری و دانخوری در جاهایی که ضخامت بستر کمتر است، میگردد.

قبل از جوجه ریزی خطوط آبخوری بایستی به طور کامل تمیز، ضد عفونی و با آب با فشار بالا شستشو شود. در هر دوره جوجه ریزی  فشار آب در خطوط آبخوری باید دوباره تنظیم شده و برای مصرف جوجه های جوان مناسب گردد.

به منظور تصمیم گیری در رابطه با حجم جوجه ریزی،  لازم است که شریط آب وهوایی و محیطی و نوع تجهیزات به کار رفته در سالن را مد نظر داشت. برای خروسها بایستی فضای بیشتری در نظر گرفت تا از رسیدن آنها به وزن هدف اطمینان حاصل نمود.

بهترین زمان برای رساندن دمای سالن به دمایی که پرنده در آن احساس راحتی می کند، قبل از جوجه ریزی است؛ دمایی در حد دمای لبه مادر مصنوعی تا لازم نباشد جوجه ها از بین دان، آب یا گرما مجبور به انتخاب باشند، چگونگی نصب تجهیزات سالن نیز در رسیدن به این منظور تأثیر بسزایی دارد.

مدیریریت دان

به منظور دستیابی به بهترین عملکرد همواره توصیه می شود که در زمان جوجه ریزی از دانخوریهای کمکی نیز استفاده کنید که بایستی به تعداد 1 عدد به ازای هر 100 جوجه در بین دانخوری ها و آبخوریهای اصلی و با حفظ فاصله مناسب از مادر مصنوعی تعبیه شوند. این دانخوریها باید تا رسیدن جوجه ها به سن 10–7 روزگی در سالن باقی بمانند.

هیچگاه دانخوری ها و آبخوریهای کمکی را زیر مادر مصنوعی قرار ندهید چون گرمای زیاد ممکن است جوجه ها را از رفتن به سمت دان و آب باز دارد. دقت کنید که دانخوریهای کمکی هیچگاه کاملاً خالی از دان نباشند و همچنین دان داخل آنها همیشه تازه بوده و حالت خمیری و مانده پیدا نکند.

اضافه کردن مقادیر کم دان به دانخوریهادر دفعات متعدد در طول روز در مقایسه با اینکه آنهارا به دفعات کمتر ولی با مقادیر بسیار زیاد دان پر نمایید، تحریک بهتری بر مصرف بیشتر دان توسط جوجه ها خواهد داشت. بعد از گذشت 3–2 روز از جوجه ریزی،‌ دانخوریهای اضافی را می بایست به تدریج به سیستم دانخوری اتوماتیک سالن نزدیک نمود تا بعداز 7روزگی، در یک دوره زمانی سه روزه، این دانخوریهای اضافی را از سالن خارج نمایید. به تجربه ثابت شده که راه رفتن آرام در بین جوجه ها برای تشویق آنها به مصرف دان و آب، 3–2 بار در روز، تا چند روز پس از جوجه ریزی، نتایج مثبتی به همراه خواهد داشت. معمولأ گله هایی که جوجه های آن دسترسی مناسبی به آب و دان ندارند، تلفات اولیه بیشتری خواهند داشت.

چینه دان جوجه ها راروز بعداز جوجه ریزی بررسی کنید(Chick check)تااطمینان حاصل کنید که دان و آب کافی دریافت کرده اند. در این زمان، ‌چینه دان حداقل 95 درصد جوجه ها بایستی در ملامسه نرم و قابل انعطاف باشد. چینه دان سفت نشاندهنده این واقعیت است که آب کافی در اختیار جوجه ها قرار نگرفته است و بنابر این لازم است که به سرعت میزان دسترسی پرنده ها به آب در سالن بررسی گردد. در صورتیکه چینه دان متورم و متسع ولی شل باشد نشان دهنده این مسئله است که پرنده ها به اندازه کافی دان دریافت نکرده اند و در این شریط لازم است که هرچه سریعتر وضعیت در دسترس بودن دان را در سالنتان ارزیابی نمایید.

در طی این دوره،‌ دان آغازین را به یکی از دو صورت آردی یا ذرات ریز در اختیار جوجه ها قرار می دهند. در مزارع پرورش مرغ مادر گوشتی جوجه مرغها و جوجه خروسها، حداقل تا پایان هفته اول باید دان را به صورت نامحدود دریافت کنند. از یک هفتگی به بعد باید میزان دانی که در اختیار طیور قرار می دهید،‌ محاسبه شده باشد تا جوجه هادر 4هفتگی، ‌از وزن هدف سنگین تر نشوند.

بدست آوردن یک جثه یکنواخت و وزنگیری مناسب در 4هفتگی در سطح گله اصلی ترین معیاری است که نشان می دهد گله شما در 14 روز اول زندگی،‌ به درستی پرورش داده شده است. لازم است که جوجه  خروسها،‌ تا انتهای هفته چهارم،‌ به استاندارد وزن هفتگی برسند. چنانچه خروسها به وزن استاندارد 28روزگی نرسیده باشند،‌ دوره تغذیه نامحدود(آزاد)طولانی تری توصیه می شود. پرورش جداگانه مرغ و خروس حداقل تا 6هفتگی الزامی است، گرچه برای کسب بهترین نتیجه،‌ در تمام طول دوره پرورش بهتر است که مرغها را از خروسها جدا نگهداشت(تا 147–140 روزگی).

همواره لازم است که دان کافی، با توجه به سن گله، در اختیار جوجه ها قرار بگیرد. در شرایط ایده آل برای هر مرغ 5/11 و برای هر خروس 15 سانتیمتر فضای دانخوری ‌از 4 هفتگی تازمان انتقال از سالن پرورش به سالن تولید(21-8 هفتگی)لازم است.

زمان دادن دان بایستی، در یک زمان ثابت از روز و به طور یکنواخت در اختیار تمام پرنده ها قرار گیرد بدین منظور سرعت حرکت زنجیره دانخوری باید به حدی باشد که دان در کمتر از 3 دقیقه در کل سالن توزیع شود. زمان فعالیت دانخوری را طوری تنظیم کنید که دان را به تمام سالن و تا دورترین نقطه ممکن برساند تا بیشترین فضای دانخوری برای جوجه ها فراهم گردد. ترافها یا بشقابهای دانخوری بایستی تا 14روزگی،‌ روی کف بستر قرار گیرند، تا همه جوجه ها به راحتی به دان دسترسی داشته و لازم نباشد برای خوردن دان از دانخوری بالا بروند. از 14روزگی به بعد همگام با رشد جوجه ها، دانخوریها را به تدریج بالا ببرید. بطوریکه همواره لبه تراف دانخوری هم سطح با پشت پرنده باشد. افزایش دان به صورت هفتگی بایستی با توجه به وزن هدف انجام پذیرد.

مدیریت نور

تا 72–48 ساعت پس از جوجه ریزی، لازم است که نوردهی مداوم در سالن برقرار باشد. به منظور دستیابی سریعتر و راحت تر جوجه ها به دان و آب،‌ بهتر است  تا 7روزگی شدت نور را در حد 60–20 لوکس (6–2 فوت کندل)حفظ نمایید. اکیداً توصیه میشود تمامی سالنهای پرورشی که از قوانین خاموشی پیروی میکنند، کاملاً ضد نور باشند.

خروسها را می توان در 28–14 روزگی، در 12 ساعت روشنایی نگه داشت تامطمئن شوید که در 4هفتگی به وزن ایده آل و استاندارد برسند.

مدیریت آب

به منظور مصرف دان کافی و رشد مناسب گله، فراهم آوری شریط برای دسترسی آسان به آب سالم و تمیز ضروری می باشد. نصب آبخوریهای کمکی در زمان جوجه ریزی کیداً توصیه میشود و بایستی به ازی هر 100 جوجه از یکروزگی تا 7روزگی   1آبخوری کمکی تعبیه شود. بهتر است به جای آبخوریهای باز (Open trays)، ازآبخوری های زیر استفاده شود:

·        آبخوریهای یک گالنی مخصوص جوجه(one gallon chick fonts) که شامل یک سطل پلاستیکی است که از آب پر شده و روی یک بشقاب برمی گردد و آب موجود در سطل از طریق سوراخ سر آن به داخل بشقاب راه پیدا میکند.

·        آبخوریهی جدید به نام Easy Fills که از یک مخزن مخروطی و یک بشقاب تشکیل شده و به راحتی توسط یک شیلنگ از آب پر میشود. این نوع از آبخوریها برای استفاده در سالنهای پرورش با ابعاد بزرگ مناسب است و به کارگر اجازه می دهد که با یک شیلنگ به راحتی در بین آبخوریها حرکت کرده و آنها را به آسانی پر کند.

·        آبخوریهی کوچک(Mini Drinkers) که مستقیماَ روی بستر قرار می گیرند تا آب را در روزهای اول به راحتی در اختیار جوجه ها قرار دهند و به صورت اتوماتیک توسط لوله آبی که خطوط آبخوری را پر می کند، پر میشود.

فنجانهای متصل به هم(Clip-on Cups) که به سیستم آبخوری سر پستانی متصل شده و به راحتی از این طریق از آب پر میشوند، نیز در روزهای اول پرورش جوجه ها به منظور دسترسی آسانتر آنها به آب به کار می روند.

آب کمکی باید در محلی از سالن که جوجه ها احساس راحتی میکنند، در بین دانخوریها و نزدیک به مادر مصنوعی یا منبع گرمایی سالن تا 5–3روزگی قرار گرفته و به تدریج از این سن به بعد حذف شوند. آب باید ولرم(º7/26) باشد. قراردادن کاغذهایی درزیر خطوط آبخوری باعث جذب جوجه ها به سمت آبخوریهای نیپل شده و باعث می شود که بلافاصله پس از جوجه ریزی به سمت این آبخوریها آمده و آب بنوشند. فشار مناسب آب در سیستم آبخوری نیپل تنظیم شده و به گونه ی است که یک قطره کوچک آب در نوک نیپل باقی بگذارد که خود باعث تحریک حس کنجکاوی جوجه هی جوان بری نوک زدن به آن می شود. آبخوریهی نیپل باید به تعداد یک نیپل به ازی هر  12–10 پرنده نصب شوند و جوجه ها نباید بیش از 3 متر بری دسترسی به آب حرکت کنند. آبخوریها بید از نظر ارتفاع و فشار لازم براساس توصیه های شرکت سازنده نصب گردند. معمولاً ارتفاع نیپلها در 72–48 ساعت اولیه جوجه ریزی همسطح با چشم جوجه ها باشد و پس از آن در 4روزگی، ارتفاع نیپلها را در حدی زیاد کنید جوجه ها با زاویه°45 آب بنوشند. از این سن به بعد تا 10روزگی، خطوط آبخوری را به اندازه ی بالا می برید که در 10 روزگی سر جوجه ها در زمان آب خوردن کاملاً صاف و به سمت بالا باشد. دقت کنید که حین آب خوردن کف پای جوجه بایستی کاملاً روی زمین باشد.

بررسی وضعیت بستر، معیار بسیار مناسبی بری ارزیابی صحت تنظیمات سیستم آبخوری می باشد. چنانچه بستر زیر خطوط آبخوری مرطوب باشد، نشاندهنده این است که یا آبخوری ها خیلی پایین نصب شده اند و یا فشار آب داخل لوله ها خیلی بالاست. و از طرفی اگر بستر در زیر آبخوریها به شدت خشک باشد ،‌ ممکن است فشار آب در داخل لوله ها خیلی کم بوده و یا ارتفاع آبخوریها خیلی بالا باشد بطوریکه جوجه ها نتوانند براحتی به آن دسترسی داشته باشند. لوله های ظریف سیستم آبخوری نیپل را بایستی همواره تمیز نگه داشت، فشار آب داخل آنرا بایستی در حد بسیار جزئی در طول دوره افزیش داد.

محاسبه میزان مصرف آب با استفاده از کنتور آب، شیوه بسیار مناسبی برای محاسبه میزان مصرف دان توسط گله میباشد. چرا که ارتباط تنگاتنگی بین مصرف دان و آب وجود دارد. اندازه کنتورها بایستی هماهنگ با ذخیره آب ورودی به سالن باشد تا از جریان مناسب آب اطمینان حاصل نمایید میزان مصرف آب را در زمان ثابتی در هر روز باید اندازه بگیرید تا راحت تر بتوانید راجع به نکات مربوط به عملکرد کلی گله و همچنین سلامت پرنده ها تصمیم گیری نمایید. هر تغییر محسوس در میزان مصرف آب را باید مد نظر داشته باشید چرا که ممکن است نشان دهنده نشت آب، تغییر در وضعیت سلامت گله یا مشکل دان باشد. کاهش مصرف آب در سطح گله معمولاً اولین نشانه وجود مشکل در سطح گله است.

در دمای21/1 درجه سانتیگراد در شریط عادی، میزان مصرف آب در یک روز بایستی حدوداً 2–1/6 برابر میزان مصرف دان توسط گله باشد. میزان مصرف با توجه به دمای محیط، کیفیت دان و وضعیت سلامت پرنده ها متغییر خواهد بود در صورت مشاهده نوسانات نامنظم در میزان مصرف آب، قبل از محدود کردن دسترسی به آب، لازم است که علت را ریشه یابی نمایید.

مدیریت دما

قبل از جوجه ریزی، مادر مصنوعی و سایر منابع گرمایی سالن را با فواصل منظم بررسی کنید تا از عملکرد صحیح آنها اطمینان حاصل نمایید. گرم کردن سالن قبل از ورود جوجه ها باید با توجه به شریط جوی محل احداث سالن پرورش، بین 24 تا 48 ساعت قبل از جوجه ریزی آغاز شود. این کار باعث می شود که از مناسب بودن دمای کف و بستر برای جوجه ریزی اطمینان حاصل کنید. بعلاوه، گرم کردن سالن قبل از جوجه ریزی باعث گرم شدن آب و هوای موجود در سالن و کمک به حذف آمونیاک (حاصل از بستر) و گرد و غبار ناشی از بستر، از هوای سالن میگردد.

خلاصه

4هفته ابتدایی زندگی جوجه ها ، زمان بحرانی از زندگی آنهاست که نقش بسزایی درعملکرد نهایی گله خواهد داشت. در زمان جوجه ریزی، زندگی جوجه های جوان کاملاً به تدابیر مدیریتی  که در گله به کار می گیرید وابسته است. هدف دوره ابتدیی پرورش(‌4 هفته اول)، ایجاد شرایط محیطی مناسب برای جوجه هاست. توجه دقیق پرورش دهنده به تمام جزئیاتی مثل:تهویه سالن،کیفیت هوا،مدیریت دما، مدیریت آب،مدیریت نور و ... که در رابطه با مدیریت پرورش توصیه شده، در نیل به این مقصود الزامی است.

بازگشت به لیست مقالات علمی طیور

  پرورش کبک از تخم تا جوجه

کبک از پرندگانی است که به سهولت قابل پرورش بوده و در صورت تولید انبوه, از درصد بهره وری بالایی برخوردار  است . به طوری که می توان گوشت آن را عرضه داشت. کبک را می توان با به کار گیری تکنیک های مدیریتی ویژه و استفاده از سیکل نوری معین, در تمام طول سال پرورش داد.
 پرورش: قبل از هر چیز, با فرض اینکه گله مولد در حال تخم گذاری می باشد, نحوه جمع آوری تخم ها به منظور جلوگیری از آسیب آنها در پی سرما یا گرمای بیش از حد, حائزاهمیت می باشد. باید به خاطر داشت که اگر تخم ها برای مدت طولانی در دمای زیر۴۰ درجه فارنهایت باقی بمانند ممکن  است قابلیت رشد خود را از دست داده و از سوی دیگر در دمای تقریبی ۸۰ درجه فارنهایت شروع به رشد (تشکیل جنین) می نمایند که مطلوب به نظر نمی رسد زیرا هنگامی که تخم در دمای ۸۰ درجه در حال رشد می باشد, با جمع آوری و ذخیره آن در دمای توصیه ای ۶۰-۵۵ درجه فارنهایت, جنین ممکن است آسیب دیده و نهایتا تخم به حالت گندیده باقی بماند. جمع آوری تخم ها به طور متناوب مانع از کثیفی و آسیب دیدگی آنها می گردد. اما داشتن تعدادی تخم کثیف در مجموعه تخم های جمع آوری شده بدیهی به نظر می رسد. لذا باید آنها را با کاغذ سنباده نرم تمییز نمود. حتی المقدور از شستن تخم کبک ها جهت رفع آلودگی و کثیفی باید خودداری نمود زیرا امکان نفوذ باکتری ها و سایر ذرات مضر به داخل پوسته در طی زمان شستشو وجود دارد. در صورت انتخاب روش شستشو باید توجه داشت که آب مورد نظر برای شستن تخم ها گرم تر از دمای تخم باشد. در غیر این صورت, باکتری ممکن است بواسطه پوسته به داخل تخم جذب شود. تخم ها را باید در یک مکان خنک با تهویه مناسب در دمای ۶۰-۵۵ درجه فارنهایت ذخیره نمود. شایان ذکر است که تخم کبک را می توان برای مدتی طولانی قریب به سه هفته با درصدی کم از ضایعات نگه داری نمود. اما روند نرمال ست کردن تخم ها یک الی دوهفته بوده و در کل زمانی بیش تر ازسه هفته برای نگهداری تخم توصیه نمی گردد. چرخاندن تخم ها در طول دوره نگه داری الزامی و مورد نیاز نمیباشد اما در صورتی که بیش از یک هفته نگه داری شوند, آنگاه باید آنها را به طور متناوب چرخاند. به منظور حصول بهترین شرایط و بیشترین درصد هچ (جوجه گیری), باید یک دستگاه تمام اتوماتیک را تهیه و آنرا یک تا دو روز قبل از قرار دادن تخم ها در آن, راه اندازی و فعال نمود. در فاصله زمانی باقی مانده تا قرارگرفتن تخم ها داخل دستگاه باید وضعیت دستگاه را بررسی نموده و در نهایت دما و رطوبت را به حد مطلوب تنظیم نمود. در دستگاه, تخم ها در ۲۱ روز اول تحت دمای ۹۹/۵ درجه فارنهایت و رطوبت ۸۶ قرار گرفته و در روز ۲۱, بعد از انتقال به هچر, دما نیم درجه کاهش یافته و تا ۲۴ ساعت ثابت باقی می ماند. سرانجام در روز ۲۳ دما به ۸۹/۵ تقلیل می یابد. اما رطوبت از روز ۲۲ تا زمان هچ به %۹۰ افزایش می یابد. زیرا رطوبت بالا به جوجه ها کمک می نماید تا به راحتی از تخم خارج شوند.
 تخم کبک به طور میانگین پس از ۲۴ روز به جوجه تبدیل می شود.اما بعضی از تخم ها در روز ۲۳و برخی در روز ۲۵ هچ می شوند. به منظور حذف تخم های جنین مرده و بدون نطفه, در روز ۸ و سپس در روز انتقال آنها از دستگاه ستر به هچر ( ۳ روز مانده به هچ), تخم ها تحت کندلینگ قرار می گیرند. پس از خشک شدن جوجه ها, آنها را از فضای هچر به فضای نگه داری (سالن پرورش) برده که دارای دستگاه مادر مصنوعی بوده و از قبل ضدعفونی شده  است . باید توجه داشت که ظروف آبخوری و دانخوری به اندازه کافی در دسترس باشد. ظروف آبخوری باید دارای دهانه پهن و دیواره کم ارتفاع باشند. در غیر این صورت امکان خفگی جوجه ها وجود دارد. عمق آب نباید متجاوز از۲ سانتیمترباشد. جوجه ها باید به طور مداوم به آب خنک و تازه دسترسی داشته و ظروف مربوطه باید به طور روزانه تمییز و گندزدایی گردند. در مورد دستگاه های مادرمصنوعی, دما برای چند روز اول ۹۵-۹۰ درجه فارنهایت بوده و در هر هفته دما به ازای ۵ درجه کاهش یافته تا جوجه ها به سن یک ماهگی برسند. در این زمان نیاز مبرم به استفاده از دستگاه مادر مصنوعی محسوس نمی باشد. علاوه بر دستگاه مادر مصنوعی می توان از لامپ های حرارتی, بخاری های برقی و یا گرمکن های گازی و نفتی استفاده نمود. اما در ۲ مورد اخیر الذکر باید توجه داشت که در صورت استفاده, فضای پرورش باید از سیستم تهویه مطلوبی برخوردار باشد. در صورت نگهداری جوجه ها در سالن باید به خاطر داشت که کف سالن به خودی خود گرم نبوده و جوجه ها ممکن است با مشکل مواجه شده و دچار سرماخوردگی یا خفگی ناشی از روی هم ریختن شوند. لذا در بستر باید از کف پوش هایی همانند نرمه چوب, سیفال برنج, کاه و یا پوشال بسته بندی استفاده نمود. در پایان متذکر می گردد که جوجه ها برای هفته اول باید در نزدیکی منبع حرارتی قرار گرفته و حتی المقدر در قفس یا سالن مشبک ( توری کشی) نگهداری شوند.
 
 مرگ جنین:
 هچ یا (جوجه گیری) ناموفق را می توان در ۲ عامل تخم بدون نطفه و دیگری مرگ جنین جویا شد. به طوری که هر یک از این عوامل می تواند بعد از مرحله هچ یا با روش کندلینگ تشخیص داده شود. بدین منظور باید تخم های هچ نشده را جمع آوری و آنها را بررسی نمود. باید توجه داشت که ثبت تعداد دفعات مرگ جنین در تخم ها می تواند در تغییر و اصلاح روش کنونی جوجه کشی و نهایتا افزایش بهره وری موثر واقع شود.
 مرگ جنین به طور قطع در دو زمان متفاوت از دوره جوجه کشی روی می دهد. یکی در ۳ روز اول جوجه کشی و دیگری در ۳ روز آخر مانده به زمان هچ. مرگ ناگهانی جنین قبل از زمان هچ در پی تغییر وضعیت زیستی جنین از محیط داخل تخم به فضای بیرون میباشد. در این حالت جوجه ممکن است با مشکلاتی همانند تنفس و جذب کیسه زرده مواجه گردد که گاهی اوقات کنترل رطوبت لازمه رفع این موانع میباشد. به طور نرمال از میان تخم های نطفه دار %۹۳ - %۸۸ و در حالت کلی هچ %۹۰ - %۸۵ تخم ها باید به جوجه تبدیل شوند. نظر به اینکه مرگ زودرس جنین در زمان شکل گیری ارگان های جنینی روی می دهد, رشد مناسب جنین در داخل تخم همراه با مشخصه های بارزی اعم از قرار گرفتن سر در زیر بال راست, بزرگی سلول هوا به اندازه کافی جهت قرار گرفتن جوجه در حالت مناسب برا ی هچ و عدم خشکی لایه و پوسته تخم (شالاز) در مدت زمان هچ جوجه می باشد. شایان ذکر است که باید به علائم خشکی, وضعیت نوک و فرم صحیح بال و پا توجه داشت و در صورت مشاهده هرگونه مورد غیر معمول, آن را به منظور تشخیص علل و اخذ راهکار های مطلوب در مراتب آتی, ثبت نمود. زیرا به موجب آن می توان درصد نطفه داری, جوجه گیری و همچنین درصد کلی تخم های هچ شده را محاسبه نمود. در پایان ذکر این نکته حائزاهمیت است که هرگونه تغییر در مقادیر ثبت شده یا پراکندگی میزان مرگ جنین می تواند به عنوان زنگ هشداری برای اصلاح به موقع مشکلات جزئی و جلوگیری از شیوع و تشدید آن تا حد بحرانی در نظر گرفته شود.
 
 
 
 جوجه کشی و دستگاه جوجه کشی:
 دوره جوجه کشی به مدت ۲۴ روز طول میکشد و لذا درجه حرارت ماشین جوجه کشی باید ۹۹/۸ درجه فارن هایت تنظیم و میزان رطوبت ۶۵ درصد تنظیم گردد . در روز هچ جوجه ها میزان رطوبت بایستی ۸۰ درصد باشد .
 اگر رطوبت در هچر به اندازه کافی نباشد موجب خشک شدن پوسته داخلی تخم ها گشته و جوجه ها به سختی میتوانند پوسته داخلی و خارجی تخم را شکسته و از تخم خارج شوند صورت استفاده از ماشین های جوجه کشی معمولی گذاشتن پارچه ای خیس در داخل هچر و یا استفاده از مرطوب کننده های اتوماتیک در داخل دستگاه هچر الزامی است . ماشین های جوجه کشی تمام اتوماتیک که رطوبت و حرارت را به طور خودکار انجام میدهند توصیه می گردد. یکی از مسایل مهم در افزایش میزان هچ چرخش تخم ها در داخل ستر است . این عمل مانع از ان میشود تا جنین به سطح پوسته نزدیک و به ان بچسبد که در غیر این صورت ضمن پاره شدن شالاز تخم، موجب مرگ جنین خواهد شد . سیستم چرخش اتوماتیک ماشین جوجه کشی هر یک ساعت یکبار مانع از اشکال فوق شده و باعث ایجاد یک هچ موفق نیز خواهد شد .
 
 جوجه گیری:
 مرحله هچ به ۲ یا ۳ روز آخر دوره جوجه کشی اطلاق گردیده که در این روزها جوجه ها پوسته تخم را شکسته و بیرون می آیند. در این زمان باید از چرخاندن تخم ها خودداری نمود. بدیهی است که در ۳ روزآخر باید تخم ها را از دستگاه ستر به دستگاه هچر انتقال داد. اما در صورت عدم دسترسی به هچر، باید تخم ها را از شانه های گرداننده ستر برداشته و آنها را در سبد های پلاستیکی یا فلزی هچر یا روی یک مقوای ضخیم قرار داد. در صورت استفاده از مقوا بایدتوجه داشت که جریان هوا را مسدود نکرده و یا با آب یا اجزای گرمازا تماس نداشته باشد. در این میان افزایش رطوبت حائز اهمیت بوده و آنرا می توان با قرار دادن یک ظرف آب یا افزایش سطح تبخیر دستگاه، به ۹۰% F رساند. زمان بیرون آمدن از تخم به قدرت و توانایی جسمی جوجه جهت شکستن پوسته بستگی دارد. در این هنگام جوجه ها همزمان با تقلا برای خروج از تخم مدتی را به استراحت به منظور بازیابی دوباره نیرو پرداخته که نباید جوجه را مرده فرض نمود. کل زمان هچ بین ۱۰ تا ۲۰ ساعت طول کشیده که در این مدت جای هیچ نگرانی نیست. اما در صورت تجاوز زمان به بیش از ۲۰ ساعت، آنگاه باید تخم های شکسته را بررسی نموده و حتی الامکان جوجه ها را بیرون آورد. هنگامی که جوجه ها از تخم بیرون می آیند باید در دستگاه باقی مانده تا خشک شوند. به منظور تسریع روند خشک شدن جوجه ها، تهویه باید افزایش یابد. زمانی که بیش از %۹۰ درصد جوجه ها خشک شوند، آنگاه باید آنها را از دستگاه برداشت و به بستر پرورش انتقال داد. اگر جوجه ها بیش از حد در دستگاه باقی بمانند ممکن است با خشکی عضلات مواجه شده و در مواقع بحرانی تلف شوند.تخم هایی که یک روز بیش تر از زمان مورد انتظار در دستگاه باقی مانده و جوجه نشده اند بعنوان ضایعات تلقی شده و باید حذف گردند. باید توجه داشت که کمک به جوجه جهت بیرون آمدن از تخم در اکثر مواقع بی نتیجه مانده و به مرگ جوجه منتهی می گردد. زیرا ممکن است کیسه زرده به طور کامل جذب نشده باشد و هنگام جداسازی جوجه از تخم پاره شود. جوجه های ضعیف در صورت بیرون آمدن از تخم باید از سایر جوجه ها جدا شده و به طور وی‍‍‍‍ژه تحت مراقبت قرار گیرند. زیرا زمانی که با سایر جوجه ها در شرایط عادی رها شوند، دوام نیاورده و تلف می گردند. در پایان متذکر می گردد که جوجه های ضعیف را هرگز نباید برای مولد منظور نمود زیرا ممکن است که خصایص ژنتیکی به سایر جوجه های حاصله از این مولد انتقال یابد.
 
 جوجه ریزی:
 دو هفته اول پرورش از اهمیت خاصی برخوردار است لذا بایستی شروع خوبی داشت و به همین دلیل برنامه ریزی از قبل خیلی مهم تلقی میشود . بدین منظور جایگاه اولیه جوجه ها بایستی گرم و اب و غذا به راحتی در دسترس باشند . بنا بر این از صحت انجام کار کلیه ابخوری ها ، دانخوری ها و همچنین منابع گرما زا بایستی اطمینان حاصل نمود . زیرا جوجه ها در ده روز اول نمی توانند خود را با شرایط محیط وفق دهند . بنابر این منابع گرمازا از قبیل لامپ های الکتریکی لامپ های حرارتی و بخاری های نفتی و یا گازی از ملزومات بشمار میرود. بایستی در نظر داشت اگر جوجه ها در زیر مادر مصنوعی یکجا و در مرکز ان جمع شوند درجه حرارت کم است و اگر به اطراف پراکنده شوند درجه حرارت زیر مادر مصنوعی زیاد میباشد و بایستی حرارت را کم نمود حالت مطلوب پراکندگی یکنواخت زیر مادر مصنوعی میباشد.
 
 منبع :
 تغذیه طیور اسکات انتشارات دانشگاه صنعتی اصفهان 1384 ترجمه دکتر جواد پوررضا
 باشگاه مهندسان ایران – سایت علمی پایگاه علمی مرغداری

بازگشت به لیست مقالات علمی طیور